Items filtered by date: Сентябр 2025

Истиқлолият – бузургтарин сарвати миллӣ ва рамзи худшиносӣ

Истиқлолият бузургтарин дастоварди таърихии миллати тоҷик ва неъмати бебаҳост, ки арзиши онро бо ҳеҷ гуна ченак баҳогузорӣ кардан мумкин нест. Маҳз истиқлолият ба миллат имкони худшиносӣ, худнигарӣ ва озодии воқеӣ мебахшад. Он заминаи асосии давлатдорӣ, пешрафт ва суботи ҷомеа мебошад.

Арзиши таърихиву маънавии истиқлолиятро инсоният ба хубӣ дарк бинмудааст. Зеро ҳар миллате, ки таърих ва тамаддуни худро мешиносад ва аз он ифтихор мекунад, истиқлолро чун бузургтарин сарват медонад. Истиқлолият ба ҷомеа нерӯи нав мебахшад ва миллатро ба худогоҳиву худшиносӣ мерасонад. Барои тоҷикон истиқлолият на танҳо озодии сиёсӣ, балки эҳёи тамаддун, забон ва фарҳанги миллӣ низ мебошад.

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ин ҷода борҳо таъкид менамоянд, ки «Истиқлолият – неъмати бебаҳову сармояи маънавӣ маҳсуб меёбад!». Бар ҳақ дар муқоиса бо дигар сарватҳо, ки бо миқёс ва арзишҳои моддӣ чен карда мешаванд, истиқлолият танҳо бо ваҳдат, худшиносӣ ва ифтихори миллӣ арзёбӣ мегардад. Он ганҷинаест, ки наслҳои имрӯза ва оянда бояд чун гавҳараки чашм ҳифз намоянд.

Таърих исбот намудааст, ки Истиқлол ваҳдатофар асту Ваҳдат хоси халқу давлатҳоест, ки соҳибихтиёру озод мебошанд. Шаҳрвандони Тоҷикистони соҳибихтиёр дар ин самт қадамҳои устувор гузоштаанд. Онҳо дар атрофи меъмори Сулҳу Ваҳдат – Пешвои миллат, Президенти мамлакат Эмомалӣ Раҳмон муттаҳид омада, ваҳдати миллиро бунёд менамоянд.

Истиқлолияти давлатӣ калиди соҳибдавлатӣ ва рамзи ватандории миллати сарбаланду соҳибфарҳанги тоҷик мебошад. Миллат бо он тавонистааст тақдирашро ба дасти худ бигирад ва дар ҷомеаи ҷаҳонӣ бо роҳу равиш ва симои хос пайвастагӣ пайдо намояд. Истиқлолият ҳамеша талош мекунад, ки набзи давлату давлатдорӣ бо набзи ҷаҳониён ҳамоҳанг ва ҳамсадо бошад, ки ин омили муҳими устувории сиёсӣ ва маънавии миллат мебошад.

Ба хотири дарки арзиши таърихӣ ва ҷустуҷӯи роҳҳои таҳкими истиқлолият, мо паҳлуҳои гуногуни ин неъмати азизи худододро мунтазам мавриди арзёбӣ қарор медиҳем. Истиқлолияти Тоҷикистон на танҳо дар асри охир, балки дар садсолаҳои дароз ва дар даврони таърихи куҳан ва сарнавишти иҷтимоии халқамон ҳамеша пирӯзии бузург маҳсуб меёбад. Чунон ки Президенти кишвар Эмомалӣ Раҳмон таъкид намудаанд, таҳкими истиқлолияти миллӣ бояд мақсади доимии ҳар шаҳрванди худогоҳ бошад.

Дар даврони истиқлол Тоҷикистон тавонист дар соҳаҳои маорифу илм, иқтисоду фарҳанг ва сиёсат дастовардҳои назаррас ба даст орад. Баланд гардидани мақому манзалати омӯзгорон ва олимон, таҳкими пояҳои худшиносии миллӣ, густариши тафаккури техникӣ ва рушди насли нав ҳама аз баракати истиқлолият мебошанд.

Масъулияти наслҳои имрӯзу фардоро Пешвои муаззами миллат дар соҳаи маориф дониста, маҳз ҳамин соҳаро самти афзалиятнок эълон намуданд ва омили муҳимтарини таҳкими давлатдорӣ ва наҷоти миллат арзёбӣ кардаанд. Ин мавқеи стратегӣ нишон медиҳад, ки илму маориф танҳо василаи донишандӯзӣ нест, балки заминаи воқеии пойдории истиқлолият ва рушду такомули ҷомеа ба шумор меравад.

Бо ҳамин далел, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба рушди бемайлони низоми маориф ва илм таваҷҷуҳи хосса зоҳир намуда, баланд бардоштани сатҳу сифати таҳсилот, тайёр кардани мутахассисони соҳибихтисосу унвондор ва тақвияти неруи инсонӣ дар ҳама зинаҳои таълимро вазифаи аввалиндараҷа қарор додааст. Натиҷаи чунин сиёсати пайгирона дар он аст, ки тайи сиву чор соли истиқлолият соҳаи маориф ба дастовардҳои назаррас ноил гардида, барои танзими фаъолияти муассисаҳои таълимӣ ва илмӣ садҳо санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ таҳия ва қабул гардиданд.

Вазорати маориф ва илми ҷумҳурӣ дар ин муддат фаъолияти худро ба ҳадафи асосӣ — бунёди ҷомеаи мутамаддини демократӣ, ҳуқуқбунёд ва дунявӣ равона сохтааст. Тарбияи худшиносиву худогоҳии насли нав, ифтихори ватандорӣ, таҳкими шаъну шарафи шаҳрвандӣ, ташаккули шахсияти донишҷӯёну хонандагон, инчунин таъмини амнияти иттилоотӣ ва рушди зеҳнии ҷавонон, аз ҷумла самтҳои калидии фаъолияти он маҳсуб мешаванд.

Аз дастовардҳои солҳои истиқлол, яке низ баланд гардидани мақому манзалати устоду олим аст. Ин падида, аз ғамхориҳои пайвастаи роҳбарияти давлат шаҳодат медиҳад. Дар ин росто Садри фардоназари миллат таъкид кардаанд: «Давлату Ҳукумат ба шумо эътимоди комил дорад, зеро инсоният ба омўзгор ҳамеша ниёз дошту дорад. Маҳз муаллим аст, ки доимо меомўзад ва он чӣ андўхтааст, ба дигарон таълим медиҳад. Миллате, ки омўзгори асил надорад, ҳеҷ гоҳ ба ягон мартаба намерасад. Ифтихор ва сари баланди мост, ки тоҷикон аз қадим соҳиби китобу қалам, илму маърифат ва олиму омўзгор буданду ҳастанд ва дар оянда низ хоҳанд монд». Ин андеша баёнгари он аст, ки китобу қалам, илму маърифат ва омӯзгори асил аз замонҳои қадим то имрӯз арҷмандтарин сармояи миллати тоҷик маҳсуб меёбад ва дар оянда низ чунин хоҳад монд.

Истиқлолияти воқеии давлат моҳияти раҳоӣ аз дастнигарӣ ва расидан ба худшиносиву худнигариро дорад. Ин неъмат танҳо амонати имрӯз нест, балки сармояест барои наслҳои оянда. Аз ин рӯ, ҳар шаҳрванди худогоҳ вазифадор аст, ки истиқлолро пос дошта, онро ҳамчун рамзи ҳастии миллӣ ва омили бақои давлатдорӣ аз насл ба насл интиқол диҳад.

Истиқлолият меъёри ҳастии миллӣ ва пояи давлатдорӣ мебошад. Ҳифзу таҳкими он на танҳо рисолати наслҳои имрӯз, балки масъулияти наслҳои оянда низ мебошад. Бо ифтихори истиқлол, миллати тоҷик роҳи пешрафту шукуфоии худро интихоб намуда, ояндаи равшанро дар партави ваҳдату худшиносӣ месозад.

Сафарзода Сафармад Саид – сардори раёсати

назорати давлатии муассисаҳои таҳсилоти

ибтидоӣ, миёнаи касбӣ ва таълими калонсолонаи

Агентии назорат дар соҳаи маориф ва илми назди

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

ДАСТОВАРДҲОИ ТАҲСИЛОТИ ОЛИИ КАСБӢ ДАР ДАВРОНИ СОҲИБИСТИҚЛОЛӢ

Ба сифати вазифаи муҳимми давлат арзёбӣ намудани масъала оид ба баланд бардоштани сатҳи маърифату саводнокии ҷавонон ва ба омӯзиши илму донишҳои замонавӣ фаро гирифтани онҳо ба он асос меёбад, ки имрӯз субъектҳои дахлдор самти фаъолиятро дар робита ба такмили зеҳн ва ё тафакури наврасону ҷавонон тағйир диҳанд, ба талаботи ҷомеаи муосир пеш аз ҳама ба иқтидори зеҳнии худи ҷавонон мутобиқ гардонанд.

Ҳамеша Пешвои миллат иброз менамоянд, ки: «Яке аз вазифаҳои афзалиятноки давлат дар соҳаи маориф дарёфт, дастгирӣ ва рушди хонандагони болаёқат мебошад». Татбиқи ин ҳидоят дар мисоли чанде аз тадбирҳо (мактабҳои президентӣ, марказҳои дарёфт ва рушди истеъдодҳо ва ғ.) амалӣ шуда истодаанд. Дар тақвияти ин ҳидоят ва дар доираи бистсолаи омӯзиши илмҳои табиӣ, риёзӣ ва дақиқ эълон гардидани солҳои 2020 – 2040 фарогирии шумораи зиёди лаёқатмандон лозим мегардад.

Ҳамзамон, ин механизм имкон медиҳад, ки наврасону ҷавонон ба омӯзишу истифодаи технологияҳои иттилоотӣ бештар машғул гарданд, ки ба мақсад мувофиқ мебошад. Дар ҳамин ҷо Пешвои миллат дастур медиҳанд, ки: «Мо бояд минбаъд низ тавассути стипендияи байналмилалии «Дурахшандагон», барномаҳои байналмилалӣ, бурсияҳо ва дигар имконоти мавҷуда таҳсили ҷавонони боистеъдодро дар хориҷи мамлакат вусъат бахшем ва барои иқтисоди миллии худ кадрҳои дорои сатҳи баланди касбият ва ҷавобгӯ ба талаботи меъёрҳои байналмилалиро омода намоем». Ин механизми дигаре мебошад, ки дар арсаи ҷаҳонӣ барои омодасозии кадрҳои болаёқати сатҳи байналмилалӣ истифода мегардад.

Зимни Паёми имсола  28 декабри 2024 Роҳбари давлат дар бораи ҷавонони боистеъдоди мамлакат барои таҳсил дар хориҷӣ кишвар  чунин қайд намуданд, ки дар замони соҳибистиқлолӣ беш аз 117 ҳазор ҷавонони боистеъдоди мамлакат барои таҳсил ба донишгоҳҳои бонуфузи кишварҳои пешрафтаи ҷаҳон фиристода шудаанд.

Имрӯз 42 ҳазору 400 нафар ҷавонони мо дар 42 давлати мутараққии ҷаҳон таҳсили илм доранд, ки 13 ҳазор нафар ё беш аз 30 фоизи онҳо духтарон мебошанд.

Муассисаи давлатии «Маркази барномаҳои байналмилалии» дар соли таҳсили 2025-2026 ки дар он беш аз 885 нафар тавассути Стипендияи байналмилалии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дурахшандагон» дар Федератсияи Россия 429, Ҷумҳурии халқии Хитой 156, Ҷумҳурии Беларусия 11, Ҷумҳурии Қазоқистон 91, Иёлоти Муттаҳидаи Амрико 20, Малайзия 2, Ҷумҳурии Федеролии Олмон 1, Ҷумҳурии Узбекистон 1, Давлати Қувайт 10, Аморати муттаҳидаи Араб 1, Ҷумҳурии Озорбойҷон 4, Арабистони Саудӣ 7, Британияи Кабир ва Ирландияи Шимолӣ 65, Ҷумҳурии Маҷористон (Венгрия) 20, Ҷумҳурии Сербия 1, Ҷумҳурии Туркия 18,  Ҷумҳурии Исломии Эрон 41, Испания 1, Ҷопон 1, Канада 4, Сингапур 1 ва дигар давлатҳои пешрафта таҳсилро идома медиҳанд.   

Дар замони соҳибистиқлолӣ донишҷӯён тоҷик дар Англия, Италия ва Олмон дар давоми таҳсилашон тавонистанд, ки навгониҳои илмиро аз бар карда, соҳиби дипломҳои байналмилалӣ гашта, ҳамчунин аз рӯи мониторинги муассисаҳои таҳсилоти олии касбии ин давлатҳо ба даҳгона ва рейтинги рақами як дохил шудаанд, ки мояи ифтихори миллати тоҷик мебошанд. «Мояи ифтихор аст, ки дар байни шаҳрвандони хориҷӣ шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми гузаронидани мониторинги таҳсил аз ҷониби муассисаҳои таҳсилоти олии касбии ҳамон давлатҳо рейтинги аввалро ишғол менамоянд».

Чунин донишҷӯён на танҳо дар Иёллоти Муттаҳидаи Амрико, балки дар Британияи Кабир, Малайзия, Олмон ва дигар давлатҳо низ фаъолона таҳсил дошта, номбардори миллати сарбаланди тоҷик  гардидаанд. Ёдовар мешавем, ки «хароҷоти таҳсили ин донишҷӯён пурра аз ҷониби Фонди махсуси Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохт мешавад. Аз ҷумла, маблағи таҳсил, маблағи хобгоҳ, стипендияи ҳармоҳа ба маблағи 500 доллари Иёллоти Муттаҳидаи Амрико, суғуртаи тиббӣ, маблағи раводид, тамдиди раводид ва маблағи роҳкиро барои рафтану баргаштан давоми 4 сол пардохт карда мешавад» Тибқи нақшаи дурнамое, ки аз рӯи дурнамои Вазорати рушди иқтисод ва савдо таҳия ва барои тасдиқ ба муовини Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон  пешниҳод мегардад, солҳои баъдӣ низ донишҷӯён дар хориҷи давлат он ихтисосҳоеро, ки дар муассисаҳои олии касбии ҷумҳурӣ омода карда намешаванд, фаро мегиранд. Ёдовар мешавем, ки Муассисаи давлатии Маркази барномаҳои байналмилалӣ соли 2009  бо ташаббуси Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъсис дода шудааст. Ҳадаф аз таъсиси ин марказ рушд додани неруи инсонӣ, баланд бардоштани савияи донишу маҳорати ҷавонон ва пешорафту ояндаи босуботи Тоҷикистон мебошад. Дар даврони соҳибистиқлолии ватани азизамон  бо итминон гуфта метавонем, ки таҷрибаи якчанд соҳаҳо ва муввафақ гардидан ба онҳо аз ҷумла,  роҳсозӣ ва энергетика, ҳамчунин фаъолияти бонкӣ (бахши хусусӣ) метавон хулоса намуд.

Чи тавре Пешвои миллат иброз менамоянд, агар завқу хоҳиш бошад, пас метавон лоиҳаҳои хуби сармоягузорӣ ва ё грантӣ таҳия намуда, ба ин самти фаъолият, аз ҷумла ҷалби ҷавонон ба омӯзиши илму техника, маблағҳои зиёди дохилию хориҷӣ ҷамъоварӣ ва амалӣ намуд.

Бо боварӣ гуфта метавонем, ки ин мутахассисон баъди таҳсил ба Ватан баргашта, дар рушди соҳаҳои хоҷагии халқ саҳми назаррас мегузоранд. Зеро тибқи созишнома ва шартномаҳои сеҷонибае, ки ғолибони озмуни Стипендияи байналмилалии «Дурахшандагон» бо Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон ва вазорату идораҳои дахлдор ба тасвиб расонидаанд, уҳдадор мебошанд, ки 5 сол дар мамлакат дар соҳаи омӯхтаашон фаъолият намоянд.

Ба муносибати Рӯзи Дониш ва Дарси Сулҳ Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои Миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар суханронии хеш иброз намуд, таҳсилоти олии касбӣ яке аз пояҳои асосии рушди иҷтимоиву иқтисодии ҳар як давлат ба шумор меравад.

Имрӯз дар кишвар 48 муассисаи таҳсилоти олии касбӣ амал мекунад, ки дар онҳо беш аз 213 ҳазор нафар донишҷӯ ба таълиму тарбия фаро гирифта шудааст.

Дар ҷаҳони муосир, ки босуръат тағйир ёфта, талаботи бозори меҳнат пайваста нав мегардад, зарурат ба таҳсилоти олӣ ҳамчун муҳити тавлиди дониш, технология ва инноватсия беш аз пеш эҳсос мегардад.

Маҳз бо кушишу, заҳматҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои Миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон тавассути таҳсилоти олии босифат ҷомеа метавонад ба кадрҳое такя намояд, ки бо дониш, масъулиятшиносӣ ва диди васеъ муҷаҳҳаз буда, дар ҳама соҳаҳои ҳаёт нақши фаъол бозида метавонанд.

Мо ҷавонон бояд ба қадри ғамҳориҳои Ҳукумати кишвар расида, дар ин сарзамини сулҳофарин, соҳибистиқлол ҳамеша дар ободву озодии ва ягонагии миллат кушишу заҳмат намуда, барои боз ҳам ба пешрафти  илму маориф ҳиссагузорӣ намоем.

Сармутахассиси раёсати назорати давлатии илм ва инноватсия, муассисаҳои таҳсилоти олии касбии баъд аз муассисаи олии таълимии Агентии назорат дар соҳаи маориф ва илми назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Файзуллоев Меҳроб Кароматуллоевич

ВАСФИ ИСТИҚЛОЛИ ДАВЛАТӢ

ДАР РУШДИ СОҲАИ МАОРИФ

«Истиқлолият барои миллати мо дастоварди беназир ва муқаддас мебошад, ки бо заҳматҳои чандинсолаи фарзандони содиқи Ватан ба даст оварда шуд. Мо бояд онро бо тамоми қувва ва ҷонфидоӣ ҳифз намоем ва барои рушди минбаъдаи Тоҷикистони азизамон кӯшиш намоем».

ЭМОМАЛӢ Раҳмон

Истиқлолият, пояи асосии давлатдории ҳар як миллат ва нишонаи соҳибихтиёрии он аст. Барои ҳар як кишвар соҳибистиқлолӣ имкон медиҳад, ки роҳи рушди худро мустақилона муайян ва барои ободии Ватан кӯшиш намояд. Ҷумҳурии Тоҷикистон то соли 1991 тобеи Иттиҳоди Шӯравӣ буда, пас аз пошхӯрии он 9 сентябри соли 1991 Истиқлолияти давлатии худро ба даст овард. Ин сана барои тамоми тоҷикону тоҷикистониён рӯзи фаромӯшнашаванда буда, роҳи нави озодӣ ва соҳибихтиёрии миллатро оғоз бахшид.

Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун дастоварди бузург ва таърихӣ на танҳо роҳи рушду пешрафти кишварро боз кард, балки барои рушди тамоми соҳаҳо, аз ҷумла соҳаи маориф заминаи мусоид фароҳам овард. Истиқлолият ба Тоҷикистон имконият дод, ки низоми маорифро бо назардошти шароити миллӣ ва замонавӣ ташкил ва такмил диҳад.

Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон (аз соли 1991) барои рушди ҳамаҷонибаи соҳаи маориф шароити мусоид фароҳам овард. Дар давоми 34 соли соҳибистиқлолӣ дар соҳаи маориф дигаргуниҳои куллӣ ва дастовардҳои муҳиме ба амал омаданд. Масалан, зиёда аз 100 санади меъёрии ҳуқуқӣ дар соҳаи маориф қабул ва амалӣ шуда истодааст. Дар ин замина аз ҷониби Агентии назорат дар соҳаи маориф ва илм танҳо дар ду соли охир 3 санади меъёрии ҳуқуқӣ аз ҷумла, Тартиби гузаронидани мониторинги сифати таҳсилот дар муассисаҳои таълимӣ (қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 24.07.2025, №405), Тартиби гузаронидани рейтинги муассисаҳои таълимӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон (қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 28 августи соли 2024, №475), Тартиби эътироф ва муайян намудани баробарарзишӣ (нострификатсия)-и ҳуҷҷатҳои таҳсилоти давлатҳои хориҷӣ (қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 28 феврали соли 2025, №119) қабул ва татбиқ гардида истодааст.

Санадҳои меъёрии ҳуқуқии соҳаи маориф дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мақсади кафолат додани ҳуқуқи таҳсилоти ройгон ва дастрас, ҳифзи ҳуқуқи омӯзгорон ва таълимгирандагон, мутобиқ кардани системаи таълим ба талаботи замони муосир ва ҳамкорӣ бо созмонҳои байналмилалӣ таҳия шудаанд. Қонунгузории соҳа ва стратегияи рушди маориф тавассути эҷоди асосҳои ҳуқуқӣ ва амалии мутобиқ ба талабот ва стандартҳои ҷаҳонӣ, кӯмак мекунанд, ки таълим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон баробари кишварҳои мутараққӣ бошад.

Истиқлолият барои соҳаи маориф дар Ҷумҳурии Тоҷикистон заминаи рушд ва тағйироти назаррасро фароҳам овард, ки бо таъсиси муассисаҳои таълимӣ, таъмини дастрасӣ ба таҳсил, ҷорӣ кардани методологияҳои муосир ва истифодаи технологияи нав ба беҳтар кардани сифати таълим кӯмак кардааст. Дар 34 соли охир Ҷумҳурии Тоҷикистон ба бунёди системаи таълимии мукаммал ва муосир ноил гардидааст.

Мақсади асосии соҳаи маориф натанҳо таъмини дастрасӣ ба таҳсил, балки баланд бардоштани сифати таҳсилот мебошад. Бо вуҷуди дастовардҳои зиёд ҳанӯз ҳам дар баъзе минтақаҳои ҷумҳурӣ ҷиҳати баланд бардоштани сифати таълиму тарбия мушкилот ҷой дорад, ки барои бартараф кардани он омилҳои зерин мусоидаткунанда мебошад.

1. Таъмини баробарии имконот:

Баробарии имконот барои ҳамаи шаҳрвандон, махсусан дар минтақаҳои дурдаст, ки имкониятҳои молиявӣ ва инфрасохтори нокифоя доранд, бояд дар маркази диққат бошанд.

2. Мутобиқ кардани таълим бо талаботи замони муосир:

Бо пешрафти технологӣ ва талаботи ҷаҳони муосир дар бахши кор ва иҷтимоии он, системаи таълим бояд ба ин талабот мувофиқ гардонида шаванд. Шаклҳои нави таълим, ки бо истифода аз технологияи иттилоотӣ ва роҳу усулҳои фаъоли таълим татбиқ мегарданд, дуруст ба роҳ монда шаванд.

3. Ҳамкорӣ бо ташкилотҳои байналмилалӣ:

Барномаҳои байналхалқӣ ва ҳамкориҳо бо созмонҳои ҷаҳонӣ ба монанди ЮНЕСКО, Юнисеф, Бонки Ҷаҳонӣ ва дигар ташкилотҳои молиявии байналмилалӣ барои рушди соҳаи маориф аҳамияти калон доранд. Ташкилотҳои байналмилалӣ метавонанд, дар рушд ва ҳалли масъалаҳои таълим, таъмини монеаҳои молиявӣ ҳиссагузор бошанд.

4. Ислоҳоти сиёсати маориф ва мутобиқати он бо стандартҳои ҷаҳонӣ:

Сиёсати давлатии маориф дар Ҷумҳурии Тоҷикистон пайваста такмил ёфта, ба рушди ин соҳа заминаи мусоид фароҳам  меорад. Мутобиқ ба талаботи замон пайваста ворид намудани тағйирот ба қонунгузории кишвар, аз ҷумла Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон  «Дар бораи маориф» ҷузъи муҳими ин раванд мебошад.

5. Баланд бардоштани сифати таҳсилоти дар муассисаҳои таълимӣ:

Яке аз омилҳои баланд бардоштани сифати таҳсилот ва дараҷаи азхудкунии дониши хонандагон ин сохта ба истифода додани муассисаҳои муосири таълимӣ мебошад, тибқи талаботи нақшаи чорабиниҳо бахшида ба 35-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузор танҳо дар се соли охир дар мамлакат беш аз 1500 иншооти соҳаи маориф, яъне муассисаҳои томактабӣ ва таҳсилоти миёнаи умумӣ бунёд ва ба истифода дода шудааснд. Қобили зикр аст, ки дар зарфи 34 соли соҳибистиқлоли 3670 муассисаи таҳсилоти умумӣ сохта ба истифода дода шудааст, ки нисбат ба соли 1991 1,5-2 баробар зиёдтар аст.

Имрӯз, ҳар як самти маориф дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз зинаи таҳсилоти томактабӣ то таҳсилоти олии касбӣ  барои баланд бардоштани сифати таҳсилот ва таъмини он ба талаботи стандартҳои давлатӣ ва байналмиллалӣ муваззаф гардидаанд.

Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи маориф дастовардҳои бузург ба бор овард, ки ба рушди ҳамаҷонибаи кишвар, аз ҷумла пешрафти соҳаҳои иқтисодӣ, сиёсӣ ва иҷтимоии он, пайванд мебошад. Бо барпо кардани асосҳои нав барои таълим ва таҳсилот, Тоҷикистон тавонист, ки системаи маорифи худро дар ҳамоҳангӣ бо стандартҳои ҷаҳонӣ рушд диҳад ва дар арсаи байналмилалӣ бо таҳсилот ва илм пешрафта худро муаррифӣ намояд.

Мутахассиси пешбари раёсати Агентии назорат дар соҳаи маориф ва илм дар шаҳри Душанбе

Қурбонов Муҳаммадвафо

Истиқлолият – бузургтарин сарвати миллӣ ва рамзи худшиносӣ

Истиқлолият бузургтарин дастоварди таърихии миллати тоҷик ва неъмати бебаҳост, ки арзиши онро бо ҳеҷ гуна ченак баҳогузорӣ кардан мумкин нест. Маҳз истиқлолият ба миллат имкони худшиносӣ, худнигарӣ ва озодии воқеӣ мебахшад. Он заминаи асосии давлатдорӣ, пешрафт ва суботи ҷомеа мебошад.

Арзиши таърихиву маънавии истиқлолиятро инсоният ба хубӣ дарк бинмудааст. Зеро ҳар миллате, ки таърих ва тамаддуни худро мешиносад ва аз он ифтихор мекунад, истиқлолро чун бузургтарин сарват медонад. Истиқлолият ба ҷомеа нерӯи нав мебахшад ва миллатро ба худогоҳиву худшиносӣ мерасонад. Барои тоҷикон истиқлолият на танҳо озодии сиёсӣ, балки эҳёи тамаддун, забон ва фарҳанги миллӣ низ мебошад.

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ин ҷода борҳо таъкид менамоянд, ки «Истиқлолият – неъмати бебаҳову сармояи маънавӣ маҳсуб меёбад!». Бар ҳақ дар муқоиса бо дигар сарватҳо, ки бо миқёс ва арзишҳои моддӣ чен карда мешаванд, истиқлолият танҳо бо ваҳдат, худшиносӣ ва ифтихори миллӣ арзёбӣ мегардад. Он ганҷинаест, ки наслҳои имрӯза ва оянда бояд чун гавҳараки чашм ҳифз намоянд.

Таърих исбот намудааст, ки Истиқлол ваҳдатофар асту Ваҳдат хоси халқу давлатҳоест, ки соҳибихтиёру озод мебошанд. Шаҳрвандони Тоҷикистони соҳибихтиёр дар ин самт қадамҳои устувор гузоштаанд. Онҳо дар атрофи меъмори Сулҳу Ваҳдат – Пешвои миллат, Президенти мамлакат Эмомалӣ Раҳмон муттаҳид омада, ваҳдати миллиро бунёд менамоянд.

Истиқлолияти давлатӣ калиди соҳибдавлатӣ ва рамзи ватандории миллати сарбаланду соҳибфарҳанги тоҷик мебошад. Миллат бо он тавонистааст тақдирашро ба дасти худ бигирад ва дар ҷомеаи ҷаҳонӣ бо роҳу равиш ва симои хос пайвастагӣ пайдо намояд. Истиқлолият ҳамеша талош мекунад, ки набзи давлату давлатдорӣ бо набзи ҷаҳониён ҳамоҳанг ва ҳамсадо бошад, ки ин омили муҳими устувории сиёсӣ ва маънавии миллат мебошад.

Ба хотири дарки арзиши таърихӣ ва ҷустуҷӯи роҳҳои таҳкими истиқлолият, мо паҳлуҳои гуногуни ин неъмати азизи худододро мунтазам мавриди арзёбӣ қарор медиҳем. Истиқлолияти Тоҷикистон на танҳо дар асри охир, балки дар садсолаҳои дароз ва дар даврони таърихи куҳан ва сарнавишти иҷтимоии халқамон ҳамеша пирӯзии бузург маҳсуб меёбад. Чунон ки Президенти кишвар Эмомалӣ Раҳмон таъкид намудаанд, таҳкими истиқлолияти миллӣ бояд мақсади доимии ҳар шаҳрванди худогоҳ бошад.

Дар даврони истиқлол Тоҷикистон тавонист дар соҳаҳои маорифу илм, иқтисоду фарҳанг ва сиёсат дастовардҳои назаррас ба даст орад. Баланд гардидани мақому манзалати омӯзгорон ва олимон, таҳкими пояҳои худшиносии миллӣ, густариши тафаккури техникӣ ва рушди насли нав ҳама аз баракати истиқлолият мебошанд.

Масъулияти наслҳои имрӯзу фардоро Пешвои муаззами миллат дар соҳаи маориф дониста, маҳз ҳамин соҳаро самти афзалиятнок эълон намуданд ва омили муҳимтарини таҳкими давлатдорӣ ва наҷоти миллат арзёбӣ кардаанд. Ин мавқеи стратегӣ нишон медиҳад, ки илму маориф танҳо василаи донишандӯзӣ нест, балки заминаи воқеии пойдории истиқлолият ва рушду такомули ҷомеа ба шумор меравад.

Бо ҳамин далел, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба рушди бемайлони низоми маориф ва илм таваҷҷуҳи хосса зоҳир намуда, баланд бардоштани сатҳу сифати таҳсилот, тайёр кардани мутахассисони соҳибихтисосу унвондор ва тақвияти неруи инсонӣ дар ҳама зинаҳои таълимро вазифаи аввалиндараҷа қарор додааст. Натиҷаи чунин сиёсати пайгирона дар он аст, ки тайи сиву чор соли истиқлолият соҳаи маориф ба дастовардҳои назаррас ноил гардида, барои танзими фаъолияти муассисаҳои таълимӣ ва илмӣ садҳо санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ таҳия ва қабул гардиданд.

Вазорати маориф ва илми ҷумҳурӣ дар ин муддат фаъолияти худро ба ҳадафи асосӣ — бунёди ҷомеаи мутамаддини демократӣ, ҳуқуқбунёд ва дунявӣ равона сохтааст. Тарбияи худшиносиву худогоҳии насли нав, ифтихори ватандорӣ, таҳкими шаъну шарафи шаҳрвандӣ, ташаккули шахсияти донишҷӯёну хонандагон, инчунин таъмини амнияти иттилоотӣ ва рушди зеҳнии ҷавонон, аз ҷумла самтҳои калидии фаъолияти он маҳсуб мешаванд.

Аз дастовардҳои солҳои истиқлол, яке низ баланд гардидани мақому манзалати устоду олим аст. Ин падида, аз ғамхориҳои пайвастаи роҳбарияти давлат шаҳодат медиҳад. Дар ин росто Садри фардоназари миллат таъкид кардаанд: «Давлату Ҳукумат ба шумо эътимоди комил дорад, зеро инсоният ба омўзгор ҳамеша ниёз дошту дорад. Маҳз муаллим аст, ки доимо меомўзад ва он чӣ андўхтааст, ба дигарон таълим медиҳад. Миллате, ки омўзгори асил надорад, ҳеҷ гоҳ ба ягон мартаба намерасад. Ифтихор ва сари баланди мост, ки тоҷикон аз қадим соҳиби китобу қалам, илму маърифат ва олиму омўзгор буданду ҳастанд ва дар оянда низ хоҳанд монд». Ин андеша баёнгари он аст, ки китобу қалам, илму маърифат ва омӯзгори асил аз замонҳои қадим то имрӯз арҷмандтарин сармояи миллати тоҷик маҳсуб меёбад ва дар оянда низ чунин хоҳад монд.

Истиқлолияти воқеии давлат моҳияти раҳоӣ аз дастнигарӣ ва расидан ба худшиносиву худнигариро дорад. Ин неъмат танҳо амонати имрӯз нест, балки сармояест барои наслҳои оянда. Аз ин рӯ, ҳар шаҳрванди худогоҳ вазифадор аст, ки истиқлолро пос дошта, онро ҳамчун рамзи ҳастии миллӣ ва омили бақои давлатдорӣ аз насл ба насл интиқол диҳад.

Истиқлолият меъёри ҳастии миллӣ ва пояи давлатдорӣ мебошад. Ҳифзу таҳкими он на танҳо рисолати наслҳои имрӯз, балки масъулияти наслҳои оянда низ мебошад. Бо ифтихори истиқлол, миллати тоҷик роҳи пешрафту шукуфоии худро интихоб намуда, ояндаи равшанро дар партави ваҳдату худшиносӣ месозад.

Сафарзода Сафармад Саид – сардори раёсати

назорати давлатии муассисаҳои таҳсилоти

ибтидоӣ, миёнаи касбӣ ва таълими калонсолонаи

Агентии назорат дар соҳаи маориф ва илми назди

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон