ВАСФИ ИСТИҚЛОЛИ ДАВЛАТӢ ДАР РУШДИ СОҲАИ МАОРИФ

ВАСФИ ИСТИҚЛОЛИ ДАВЛАТӢ

ДАР РУШДИ СОҲАИ МАОРИФ

 

«Истиқлолият барои миллати мо дастоварди беназир ва муқаддас мебошад, ки бо заҳматҳои чандинсолаи фарзандони содиқи Ватан ба даст оварда шуд. Мо бояд онро бо тамоми қувва ва ҷонфидоӣ ҳифз намоем ва барои рушди минбаъдаи Тоҷикистони азизамон кӯшиш намоем».

ЭМОМАЛӢ Раҳмон

 

Истиқлолият, пояи асосии давлатдории ҳар як миллат ва нишонаи соҳибихтиёрии он аст. Барои ҳар як кишвар соҳибистиқлолӣ имкон медиҳад, ки роҳи рушди худро мустақилона муайян ва барои ободии Ватан кӯшиш намояд. Ҷумҳурии Тоҷикистон то соли 1991 тобеи Иттиҳоди Шӯравӣ буда, пас аз пошхӯрии он 9 сентябри соли 1991 Истиқлолияти давлатии худро ба даст овард. Ин сана барои тамоми тоҷикону тоҷикистониён рӯзи фаромӯшнашаванда буда, роҳи нави озодӣ ва соҳибихтиёрии миллатро оғоз бахшид.

Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун дастоварди бузург ва таърихӣ на танҳо роҳи рушду пешрафти кишварро боз кард, балки барои рушди тамоми соҳаҳо, аз ҷумла соҳаи маориф заминаи мусоид фароҳам овард. Истиқлолият ба Тоҷикистон имконият дод, ки низоми маорифро бо назардошти шароити миллӣ ва замонавӣ ташкил ва такмил диҳад.

Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон (аз соли 1991) барои рушди ҳамаҷонибаи соҳаи маориф шароити мусоид фароҳам овард. Дар давоми 34 соли соҳибистиқлолӣ дар соҳаи маориф дигаргуниҳои куллӣ ва дастовардҳои муҳиме ба амал омаданд. Масалан, зиёда аз 100 санади меъёрии ҳуқуқӣ дар соҳаи маориф қабул ва амалӣ шуда истодааст. Дар ин замина аз ҷониби Агентии назорат дар соҳаи маориф ва илм танҳо дар ду соли охир 3 санади меъёрии ҳуқуқӣ аз ҷумла, Тартиби гузаронидани мониторинги сифати таҳсилот дар муассисаҳои таълимӣ (қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 24.07.2025, №405), Тартиби гузаронидани рейтинги муассисаҳои таълимӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон (қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 28 августи соли 2024, №475), Тартиби эътироф ва муайян намудани баробарарзишӣ (нострификатсия)-и ҳуҷҷатҳои таҳсилоти давлатҳои хориҷӣ (қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 28 феврали соли 2025, №119) қабул ва татбиқ гардида истодааст.

Санадҳои меъёрии ҳуқуқии соҳаи маориф дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мақсади кафолат додани ҳуқуқи таҳсилоти ройгон ва дастрас, ҳифзи ҳуқуқи омӯзгорон ва таълимгирандагон, мутобиқ кардани системаи таълим ба талаботи замони муосир ва ҳамкорӣ бо созмонҳои байналмилалӣ таҳия шудаанд. Қонунгузории соҳа ва стратегияи рушди маориф тавассути эҷоди асосҳои ҳуқуқӣ ва амалии мутобиқ ба талабот ва стандартҳои ҷаҳонӣ, кӯмак мекунанд, ки таълим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон баробари кишварҳои мутараққӣ бошад.

Истиқлолият барои соҳаи маориф дар Ҷумҳурии Тоҷикистон заминаи рушд ва тағйироти назаррасро фароҳам овард, ки бо таъсиси муассисаҳои таълимӣ, таъмини дастрасӣ ба таҳсил, ҷорӣ кардани методологияҳои муосир ва истифодаи технологияи нав ба беҳтар кардани сифати таълим кӯмак кардааст. Дар 34 соли охир Ҷумҳурии Тоҷикистон ба бунёди системаи таълимии мукаммал ва муосир ноил гардидааст.

Мақсади асосии соҳаи маориф натанҳо таъмини дастрасӣ ба таҳсил, балки баланд бардоштани сифати таҳсилот мебошад. Бо вуҷуди дастовардҳои зиёд ҳанӯз ҳам дар баъзе минтақаҳои ҷумҳурӣ ҷиҳати баланд бардоштани сифати таълиму тарбия мушкилот ҷой дорад, ки барои бартараф кардани он омилҳои зерин мусоидаткунанда мебошад.

1. Таъмини баробарии имконот:

Баробарии имконот барои ҳамаи шаҳрвандон, махсусан дар минтақаҳои дурдаст, ки имкониятҳои молиявӣ ва инфрасохтори нокифоя доранд, бояд дар маркази диққат бошанд.

2. Мутобиқ кардани таълим бо талаботи замони муосир:

Бо пешрафти технологӣ ва талаботи ҷаҳони муосир дар бахши кор ва иҷтимоии он, системаи таълим бояд ба ин талабот мувофиқ гардонида шаванд. Шаклҳои нави таълим, ки бо истифода аз технологияи иттилоотӣ ва роҳу усулҳои фаъоли таълим татбиқ мегарданд, дуруст ба роҳ монда шаванд.

3. Ҳамкорӣ бо ташкилотҳои байналмилалӣ:

Барномаҳои байналхалқӣ ва ҳамкориҳо бо созмонҳои ҷаҳонӣ ба монанди ЮНЕСКО, Юнисеф, Бонки Ҷаҳонӣ ва дигар ташкилотҳои молиявии байналмилалӣ барои рушди соҳаи маориф аҳамияти калон доранд. Ташкилотҳои байналмилалӣ метавонанд, дар рушд ва ҳалли масъалаҳои таълим, таъмини монеаҳои молиявӣ ҳиссагузор бошанд.

4. Ислоҳоти сиёсати маориф ва мутобиқати он бо стандартҳои ҷаҳонӣ:

Сиёсати давлатии маориф дар Ҷумҳурии Тоҷикистон пайваста такмил ёфта, ба рушди ин соҳа заминаи мусоид фароҳам  меорад. Мутобиқ ба талаботи замон пайваста ворид намудани тағйирот ба қонунгузории кишвар, аз ҷумла Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон  «Дар бораи маориф» ҷузъи муҳими ин раванд мебошад.

5. Баланд бардоштани сифати таҳсилоти дар муассисаҳои таълимӣ:

Яке аз омилҳои баланд бардоштани сифати таҳсилот ва дараҷаи азхудкунии дониши хонандагон ин сохта ба истифода додани муассисаҳои муосири таълимӣ мебошад, тибқи талаботи нақшаи чорабиниҳо бахшида ба 35-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузор танҳо дар се соли охир дар мамлакат беш аз 1500 иншооти соҳаи маориф, яъне муассисаҳои томактабӣ ва таҳсилоти миёнаи умумӣ бунёд ва ба истифода дода шудааснд. Қобили зикр аст, ки дар зарфи 34 соли соҳибистиқлоли 3670 муассисаи таҳсилоти умумӣ сохта ба истифода дода шудааст, ки нисбат ба соли 1991 1,5-2 баробар зиёдтар аст.

Имрӯз, ҳар як самти маориф дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз зинаи таҳсилоти томактабӣ то таҳсилоти олии касбӣ  барои баланд бардоштани сифати таҳсилот ва таъмини он ба талаботи стандартҳои давлатӣ ва байналмиллалӣ муваззаф гардидаанд.

Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи маориф дастовардҳои бузург ба бор овард, ки ба рушди ҳамаҷонибаи кишвар, аз ҷумла пешрафти соҳаҳои иқтисодӣ, сиёсӣ ва иҷтимоии он, пайванд мебошад. Бо барпо кардани асосҳои нав барои таълим ва таҳсилот, Тоҷикистон тавонист, ки системаи маорифи худро дар ҳамоҳангӣ бо стандартҳои ҷаҳонӣ рушд диҳад ва дар арсаи байналмилалӣ бо таҳсилот ва илм пешрафта худро муаррифӣ намояд.

 

Мутахассиси пешбари раёсати Агентии назорат дар соҳаи маориф ва илм дар шаҳри Душанбе

Қурбонов Муҳаммадвафо

Муфассал...

Истиқлолият – бузургтарин сарвати миллӣ ва рамзи худшиносӣ

Истиқлолият – бузургтарин сарвати миллӣ ва рамзи худшиносӣ

 

Истиқлолият бузургтарин дастоварди таърихии миллати тоҷик ва неъмати бебаҳост, ки арзиши онро бо ҳеҷ гуна ченак баҳогузорӣ кардан мумкин нест. Маҳз истиқлолият ба миллат имкони худшиносӣ, худнигарӣ ва озодии воқеӣ мебахшад. Он заминаи асосии давлатдорӣ, пешрафт ва суботи ҷомеа мебошад.

Арзиши таърихиву маънавии истиқлолиятро инсоният ба хубӣ дарк бинмудааст. Зеро ҳар миллате, ки таърих ва тамаддуни худро мешиносад ва аз он ифтихор мекунад, истиқлолро чун бузургтарин сарват медонад. Истиқлолият ба ҷомеа нерӯи нав мебахшад ва миллатро ба худогоҳиву худшиносӣ мерасонад. Барои тоҷикон истиқлолият на танҳо озодии сиёсӣ, балки эҳёи тамаддун, забон ва фарҳанги миллӣ низ мебошад.

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ин ҷода борҳо таъкид менамоянд, ки «Истиқлолият – неъмати бебаҳову сармояи маънавӣ маҳсуб меёбад!». Бар ҳақ дар муқоиса бо дигар сарватҳо, ки бо миқёс ва арзишҳои моддӣ чен карда мешаванд, истиқлолият танҳо бо ваҳдат, худшиносӣ ва ифтихори миллӣ арзёбӣ мегардад. Он ганҷинаест, ки наслҳои имрӯза ва оянда бояд чун гавҳараки чашм ҳифз намоянд.

Таърих исбот намудааст, ки Истиқлол ваҳдатофар асту Ваҳдат хоси халқу давлатҳоест, ки соҳибихтиёру озод мебошанд. Шаҳрвандони Тоҷикистони соҳибихтиёр дар ин самт қадамҳои устувор гузоштаанд. Онҳо дар атрофи меъмори Сулҳу Ваҳдат – Пешвои миллат, Президенти мамлакат Эмомалӣ Раҳмон муттаҳид омада, ваҳдати миллиро бунёд менамоянд.

Истиқлолияти давлатӣ калиди соҳибдавлатӣ ва рамзи ватандории миллати сарбаланду соҳибфарҳанги тоҷик мебошад. Миллат бо он тавонистааст тақдирашро ба дасти худ бигирад ва дар ҷомеаи ҷаҳонӣ бо роҳу равиш ва симои хос пайвастагӣ пайдо намояд. Истиқлолият ҳамеша талош мекунад, ки набзи давлату давлатдорӣ бо набзи ҷаҳониён ҳамоҳанг ва ҳамсадо бошад, ки ин омили муҳими устувории сиёсӣ ва маънавии миллат мебошад.

Ба хотири дарки арзиши таърихӣ ва ҷустуҷӯи роҳҳои таҳкими истиқлолият, мо паҳлуҳои гуногуни ин неъмати азизи худододро мунтазам мавриди арзёбӣ қарор медиҳем. Истиқлолияти Тоҷикистон на танҳо дар асри охир, балки дар садсолаҳои дароз ва дар даврони таърихи куҳан ва сарнавишти иҷтимоии халқамон ҳамеша пирӯзии бузург маҳсуб меёбад. Чунон ки Президенти кишвар Эмомалӣ Раҳмон таъкид намудаанд, таҳкими истиқлолияти миллӣ бояд мақсади доимии ҳар шаҳрванди худогоҳ бошад.

Дар даврони истиқлол Тоҷикистон тавонист дар соҳаҳои маорифу илм, иқтисоду фарҳанг ва сиёсат дастовардҳои назаррас ба даст орад. Баланд гардидани мақому манзалати омӯзгорон ва олимон, таҳкими пояҳои худшиносии миллӣ, густариши тафаккури техникӣ ва рушди насли нав ҳама аз баракати истиқлолият мебошанд.

Масъулияти наслҳои имрӯзу фардоро Пешвои муаззами миллат дар соҳаи маориф дониста, маҳз ҳамин соҳаро самти афзалиятнок эълон намуданд ва омили муҳимтарини таҳкими давлатдорӣ ва наҷоти миллат арзёбӣ кардаанд. Ин мавқеи стратегӣ нишон медиҳад, ки илму маориф танҳо василаи донишандӯзӣ нест, балки заминаи воқеии пойдории истиқлолият ва рушду такомули ҷомеа ба шумор меравад.

Бо ҳамин далел, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба рушди бемайлони низоми маориф ва илм таваҷҷуҳи хосса зоҳир намуда, баланд бардоштани сатҳу сифати таҳсилот, тайёр кардани мутахассисони соҳибихтисосу унвондор ва тақвияти неруи инсонӣ дар ҳама зинаҳои таълимро вазифаи аввалиндараҷа қарор додааст. Натиҷаи чунин сиёсати пайгирона дар он аст, ки тайи сиву чор соли истиқлолият соҳаи маориф ба дастовардҳои назаррас ноил гардида, барои танзими фаъолияти муассисаҳои таълимӣ ва илмӣ садҳо санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ таҳия ва қабул гардиданд.

Вазорати маориф ва илми ҷумҳурӣ дар ин муддат фаъолияти худро ба ҳадафи асосӣ — бунёди ҷомеаи мутамаддини демократӣ, ҳуқуқбунёд ва дунявӣ равона сохтааст. Тарбияи худшиносиву худогоҳии насли нав, ифтихори ватандорӣ, таҳкими шаъну шарафи шаҳрвандӣ, ташаккули шахсияти донишҷӯёну хонандагон, инчунин таъмини амнияти иттилоотӣ ва рушди зеҳнии ҷавонон, аз ҷумла самтҳои калидии фаъолияти он маҳсуб мешаванд.

Аз дастовардҳои солҳои истиқлол, яке низ баланд гардидани мақому манзалати устоду олим аст. Ин падида, аз ғамхориҳои пайвастаи роҳбарияти давлат шаҳодат медиҳад. Дар ин росто Садри фардоназари миллат таъкид кардаанд: «Давлату Ҳукумат ба шумо эътимоди комил дорад, зеро инсоният ба омўзгор ҳамеша ниёз дошту дорад. Маҳз муаллим аст, ки доимо меомўзад ва он чӣ андўхтааст, ба дигарон таълим медиҳад. Миллате, ки омўзгори асил надорад, ҳеҷ гоҳ ба ягон мартаба намерасад. Ифтихор ва сари баланди мост, ки тоҷикон аз қадим соҳиби китобу қалам, илму маърифат ва олиму омўзгор буданду ҳастанд ва дар оянда низ хоҳанд монд». Ин андеша баёнгари он аст, ки китобу қалам, илму маърифат ва омӯзгори асил аз замонҳои қадим то имрӯз арҷмандтарин сармояи миллати тоҷик маҳсуб меёбад ва дар оянда низ чунин хоҳад монд.

Истиқлолияти воқеии давлат моҳияти раҳоӣ аз дастнигарӣ ва расидан ба худшиносиву худнигариро дорад. Ин неъмат танҳо амонати имрӯз нест, балки сармояест барои наслҳои оянда. Аз ин рӯ, ҳар шаҳрванди худогоҳ вазифадор аст, ки истиқлолро пос дошта, онро ҳамчун рамзи ҳастии миллӣ ва омили бақои давлатдорӣ аз насл ба насл интиқол диҳад.

Истиқлолият меъёри ҳастии миллӣ ва пояи давлатдорӣ мебошад. Ҳифзу таҳкими он на танҳо рисолати наслҳои имрӯз, балки масъулияти наслҳои оянда низ мебошад. Бо ифтихори истиқлол, миллати тоҷик роҳи пешрафту шукуфоии худро интихоб намуда, ояндаи равшанро дар партави ваҳдату худшиносӣ месозад.

Сафарзода Сафармад Саид – сардори раёсати

назорати давлатии муассисаҳои таҳсилоти

ибтидоӣ, миёнаи касбӣ ва таълими калонсолонаи

Агентии назорат дар соҳаи маориф ва илми назди

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон

 

Муфассал...

ТАҚДИМИ МУКОФОТИ ДАВЛАТӢ АЗ НОМИ ПЕШВОИ МИЛЛАТ

ТАҚДИМИ МУКОФОТИ ДАВЛАТӢ АЗ НОМИ ПЕШВОИ МИЛЛАТ

Рӯзи 02.09.2025 аз ҷониби Ёрдамчии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои кадрҳо Давлатзода Музаффар Салим мукофоти давлатӣ ба мутахассиси пешбари раёсати назорати давлатии муассисаҳои таҳсилоти томактабӣ, миёнаи умумӣ ва иловагии Агентии назорат дар соҳаи маориф ва илми назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Сафаров Соҳибназар, ки бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон сарфароз гардониданд, супорида шуд.

 

 

Муфассал...